سومین جلسه بهمن 89 « ذکر و تسبیح خدا »

موضوع: ذکر و تسبیح خدا
«فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُواْ لِی وَلاَ تَکْفُرُونِ» (سوره بقره، آیه 152)
 مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و کفران نورزید.
ذکر و تسبیح خدا را گفتن معنای وسیع و مصادیق فراوانی دارد. انسانی که در تمامی لحظات زندگی به یاد ذات پاکی است که سرچشمه تمام خوبی‌ها و نیک‌ها می‌باشد و به این وسیله روح و جان خود را پاک و روشن می‌سازد، خداوند نیز در تمامی مراحل زندگی و در اوج مشکلات و سختی‌ها او را تنها نمی‌گذارد.
فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاء اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَى ﴿سوره طه آیه 130﴾
پس بر آنچه مى‏گويند شكيبا باش و پيش از بر آمدن آفتاب و قبل از فرو شدن آن با ستايش پروردگارت [او را] تسبيح گوى و برخى از ساعات شب و حوالى روز را به نيايش پرداز باشد كه خشنود گردى (130)

وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا ﴿سوره فرقان آیه 58﴾
و بر آن زنده كه نمى‏ميرد توكل كن و به ستايش او تسبيح گوى و همين بس كه او به گناهان بندگانش آگاه است (58)
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ ﴿ سوره غافر آیه 55﴾
پس صبر كن كه وعده خدا حق است و براى گناهت آمرزش بخواه و به سپاس پروردگارت شامگاهان و بامدادان ستايشگر باش (55)
از این آیات و بسیاری از آیات دیگر قرآن می توان به این نتیجه رسید که تسبیح خدا را گفتن مساله ای بسیار با اهمییت است و خداوند در قرآن انسان را به این امر بسیار سفارش می کند. البته باید این نکته را نیز متذکر شوم که تسبیح خدا را گفتن همواره با ید با حضور قلب همراه شود که در اینصورت است که نتیجه ی این عمل که خدا آنرا بسیار سفارش کرده را خواهیم دید.
از آنجا که آفت هر برنامه ، بی برنامگیست برای انجام تمام امور ازجمله دستورات خداوند باید با یک برنامه کاری درست داشت و در این صورت است که می توانیم به هدف خود دست پیدا کنیم و به همین دلیل است که خداوند برای عبادت و تسبیح گفتن وقت هایی (قبل از طلوع خورشید ، ظهر ، عصر و بعد از غروب خورشید ) را تعیین کرده و در واقع از ما می خواهد که برای عبادتمان برنامه ریزی کنیم و زمانهای مشخصی را به این کار اختصاص دهیم تا عبادتمان فصلی و موسمی نباشد بلکه دائمی و پایدار باشد و این میسر نمی شود جز با برنامه ریزی و قرار دادن روزانه زمانی مشخص برای انجام اینکار.
اما اینکار ( ذکر و تسبیح خدا را گفتن) چه سودی دارد!
خداوند در این رابطه در قرآن داستان حضرت یونس را مطرح می کند که در زیر این مطلب را بررسی می کنیم.
وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ ﴿139﴾  و در حقيقت‏يونس از زمره فرستادگان بود (139)
إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ ﴿140﴾  آنگاه كه به سوى كشتى پر بگريخت (140)
فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنْ الْمُدْحَضِينَ ﴿141﴾  پس [سرنشينان] با هم قرعه انداختند و [يونس] از باختگان شد (141)
فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌ ﴿142﴾  او را به دريا افكندند] و عنبرماهى او را بلعيد در حالى كه او نكوهشگر خويش بود (142)
فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنْ الْمُسَبِّحِينَ ﴿143﴾  و اگر او از زمره تسبيح‏كنندگان نبود (143)
لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ ﴿144﴾  قطعا تا روزى كه برانگيخته مى‏شوند در شكم آن [ماهى] مى‏ماند (144)

وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَى فِي الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ الظَّالِمِينَ ﴿ سوره انبیاء آیه 87﴾
و [ياد كن] او را آنگاه كه خشمگين رفت و پنداشت كه ما هرگز بر او قدرتى نداريم تا در [دل] تاريكيها ندا درداد كه معبودى جز تو نيست منزهى تو راستى كه من از ستمكاران بودم (87)

فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَلِكَ نُنجِي الْمُؤْمِنِينَ ﴿سوره انبیاء آیه 88﴾
پس [دعاى] او را برآورده كرديم و او را از اندوه رهانيديم و مؤمنان را [نيز] چنين نجات مى‏دهيم (88)
داستان حضرت یونس به این قرار است که : حضرت یونس قومش را رها کرد و با کشتی روانه دریا شد در این هنگام دریا طوفانی شد و خواست آنها را غرق کند ، مردم گفتند ای یونس تو که از پیامبران خدایی و با ما در این کشتی همراهی پس به چه علت ما باید غرق شویم! از جانب خدا به حضرت یونس الهام شد که شخصی در کشتی است که خطایی انجام داده و باید از کشتی بیرون رود تا عذاب شما را هلاک نکند. بنابراین همگی قرعه انداختند و قرار شد که هر کس قرعه بنامش افتاد خود را به دریا بیندازد تا خداوند عذاب را از آنها دور کند، قرعه بنام یونس افتاد چون او بود که خطا ( ترک اولی) کرده بود و چون به دریا پرید از جانب خدا ماهی بزرگی او را بلعید و یونس در آنجا زندانی شد تا اینکه متوجه خطای خود شد و خود را سرزنش کرد و خدا را تسبیح گفت و خدا به این دلیل که ذکر و تسبیحش را بجا آورده و هرگز کفر نگفته او را مورد عفو قرار داد ، تا جایی که خداوند در قرآن می فرماید اگر از تسبیح کنندگان نبود او را تا قیامت در شکم ماهی زندانی می کردیم.
از این داستان می توان به نتیجه رسید که نه تنها به موقع گرفتاری نباید همه چیز را متوجه خدا کنیم و او را کفر بگوییم بلکه باید به تسبیح حدا بپردازیم و از او طلب یاری کنیم.
بنابراین:
1- تسبیح رمز گشایش مشکلات
2- تسبیح رمز موفقیت در کارها
3- تسبیح و یاد خدا رمز تبدیل بدی ها به خوبی ها
مهارت ها و تکنیک ها :
1- داشتن برنامه مشخص روزانه برای تسبیحات (زیرا در غیر اینصورت در حفظ این نعمت بزرگ موفق نخواهیم شد )
2- خالصانه خدا را تسبیح گفتن
3- اعتقاد قلبی به تاثیر تسبیح داشتن
4- صبر و تداوم در انجام تسبیحات ( تنها به هنگام مشکلات و گرفتاری ها خدا را یاد نکنیم)
آثار و برکات ذکر و تسبیح خدا :
محبت خداوند
انسانی که پیوسته به یاد خداست، حب الهی در قلبش جای می‌گیرد. چنانچه در زندگی روزمره نیز چنین است که اگر انسان در تمامی ساعات و در تمامی افکار خود شخص خاصی را در خاطر داشته باشد، کم کم محبت او در قلبش حاکم می‌شود. در روایت نیز آمده است.
«من اکثر ذکر الله احبه» هر کس زیاد خدا را یاد کند، محبت خداوند در قلبش حاکم می‌شود. (میزان الحکمه، ص ۴۲۱، ج۳)

 فلاح و رستگاری
از نظر قرآن کریم ذکر خدا زمینه رستگاری انسان را فراهم می‌سازد: «وَاذْکُرُوا اللَّهَ کَثِیرًا لَّعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» خدا را بسیار یاد کنید، باشد که رستگار شوید.( سوره جمعه، آیه 10)

 افزایش برکت و حضور ملائکه
از روایات استفاده می‌شود خانه‌ای که ذکر خدا در آن بسیار شود، برکتش بسیار می‌شود و ملائکه در آن خانه حاضر و شیطان‌ها دور می‌گردند، و آن خانه برای اهل آسمان‌ها آن چنان درخشنده است که ستارگان برای اهل زمین، و خانه‌ای که در آن قرآن خوانده نشود و ذکر خدا در آن نشود، برکتش کم است و ملائکه از آن خانه گریزان می‌شوند.

 آرامش
آرامش و اطمینان گمشده انسان امروزی است که در آرزوی به دست آوردن آن می‌باشد قرآن کریم راه رسیدن به آرامش را به بشر معرفی می‌نماید:
«أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» همانا با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد. (سوره رعد، آیه 28)

دوری از شیطان
آنان که به یاد خدا هستند از وسوسه‌های شیطان متأثر نمی‌شوند و یاد خدا سلاحی است که از آنها در برابر شیطان محافظت می‌نماید.
«إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَواْ إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ» (سوره اعراف آیه 201)
پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطان شوند، به یاد خدا و پاداش و کیفر او می‌افتند؛ و (در پرتو یاد او، راه حق را می‌بیند و) ناگهان بینا می‌شوند.

 غذای روح
حضرت علی (ع) می‌فرماید: «مداومت بر ذکر الهی غذای روح و کلید رستگاری است.»

احادیث و روایات:
امام صادق علیه السلام فرمود: ابلیس گفت: پنج نفرند که هیچ چاره ای برای آن ها ندارم اما دیگر مردمان در مشت من هستند: هر که با نیت درست به خدا پناه برد و در همه کارهایش به او تکیه کند. کسی که شب و روز بسیار تسبیح خدا گوید. کسی که برای برادر مؤمنش آن پسندد که برای خود می پسندد. کسی که هر گاه مصیبتی به او می رسد بی تابی نمی کند و هر کسی که به آن چه خداوند قسمتش کرده خرسند است و غم روزیش را نمی خورد. ( منتخب میزان الحکمة/ حدیث 3267)
امام علی(ع): یاد خدا عقل را آرامش می دهد، دل را روشن می کند و رحمت او را فرود می آورد. « غررالحکم   »
 امام علی(ع): خدا را خالصانه یاد کنید تا بهترین زندگی را داشته باشید و با آن راه نجات و رستگاری را به پیمایید.« بحارالانوار »         
دوستان عزیز بیایید از آنهایی باشیم که خدا درباره آنها می فرماید:
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿سوره آل عمران آیه 191﴾
همانان كه خدا را [در همه احوال] ايستاده و نشسته و به پهلو آرميده ياد مى‏كنند و در آفرينش آسمانها و زمين مى‏انديشند [كه] پروردگارا اينها را بيهوده نيافريده‏اى منزهى تو پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار (191)
و از آنهایی نباشیم که خدا را فراموش کرده و هرگز به یاد خدا نیستند.

آياتي كه در طول هفته بايد مطالعه كنيم
پنجشنبه: سوره الصف آيات 1 تا 9 (صفحه 794)
جمعه: سوره الاسراء آيات 44 تا 54 (صفحه 403)
شنبه: سوره ق آيات 31 تا 45 (صفحه 674)
يكشنبه: سوره الاعلی آيات 1 تا 19 (صفحه 860)
دوشنبه: سوره غافر آيات 51 تا 61 (صفحه 401)
سه شنبه: سوره الفرقان آيات 56 تا 70 (صفحه 517)
چهارشنبه: سوره طه آيات 124 تا 135 (صفحه 454)
ثواب قرائت هديه نثار روح حضرت مهدی امام الزمان (عج)

این مطلب را در شبکه های اجتماعی با دیگران به اشتراک بگذارید