سومين جلسه شهريور 90 «حكمت خداوند در تقسيم رزق »
موضوع: حكمت خداوند در تقسيم رزق
چرا برخی از دعاهای مؤمنان برای توسعه ی رزق اجابت نمی شود ؟ علت اختلاف طبقاتی و وجود فقر در زندگی انسان چیست ؟
یکی از آفت هایی که مانع ارتباط معنوی انسان با خداوند رحمان می شود، شک به حکمت خداوند در تقسیم رزق است. این القاء شیطانی باعث می شود انسان از اطاعت پروردگار و ایمان به او سر پیچی کند و ایمانش سراسر تبدیل به شرک و کفر شود و یک مؤمن باید با شناخت این آفت با آن مقابله کند و راه مقابله با این سؤال نابجای شیطانی چیزی جز شناخت و درک شیوه مدیریت خدا در تقسیم رزق نیست. یک مؤمن باید بداند که نعمت و رزق بر اساس مصلحت و حکمت تقسیم می شود ، نه بر اساس تمایلات شخصی و خواسته های ما و به خاطر کمبود رزق نباید به خداوند سوء ظن داشته باشد، چون خداوند رزق و روزی و نعمت هایش را به گونه ای به بندگانش ارزانی می دارد که سبب تباهی آخرت آنها نشود. چون گاهی توسعه رزق عامل غفلت از یاد خدا و فساد و تباهی انسان می شود و در تاریخ چه بسیارند کسانی که ثروت سبب هلاکت آنان شده است.
در واقع همانطور که عطاهای الهی لطف است، گاهی محرومیت ها نیز لطف خداست که ما از درک آن عاجزیم و اگر می بینید که به بعضی فاسدان و کافران رزق زیاد داده شده این علامت بی عدالتی خداوند نیست بلکه در برخی موارد رفاه زندگی علامت خشم خداوند است. خداوند در قرآن کریم آیه 44 سوره انعام به این موضوع اشاره می کند و می فرماید : کسانی که به من ایمان ندارند و زندگی دنیا را به رضایت من و سرای آخرت ترجیح می دهند، درهای نعمت را به رویشان باز می کنم تا از زندگی نهایت بهره برداری و لذت را ببرند و به ناگاه آنان را به عقوبت گناه از روی زمین محو می کنم و در آخرت هم از دسته ی زیانکارانند.
شيطان از ضعف ديد انسان شروع به فتنه انگيزي كرده و عدالت و حكمت خداوند را در ذهن انسان زير سوال ميبرد. خداوند مدير است و درحال پرورش ماست. باهم بررسي ميكنيم كه آيا خداوند دوست دارد انسان را در زجر و عذاب و سختي ببيند يا قصد ديگري دارد؟!!
مـهـارتـهـا و تـکـنـیـکـهـا :
حکمت ها و علت های فقر در هنگام تقسیم رزق :
1 . آزمـون الهی ( 165 انعام )
وَهُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلاَئِفَ الأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِّيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ﴿سوره الانعام آيه۱۶۵﴾ و او كسي است كه شما را جانشينان (و نمايندگان خود) در زمين قرار داد، و بعضي را بر بعض ديگر، درجاتي برتري داد تا شما را به آنچه در اختيارتان قرار داده بيازمايد مسلما پروردگار تو سريع الحساب، و آمرزنده مهربان است (به حساب آنها كه از بوته امتحان نادرست در آيند زود ميرسد، و نسبت به آنها كه در مسير حق گام بر ميدارند مهربان ميباشد).
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ﴿سوره بقره آيه ۱۵۵﴾ قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني، و كمبود ميوهها آزمايش ميكنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان!
تا انسان وجود دارد اين سنت خداست. اين آزمايشات جزء برنامه ي خداست و از خدا نميتوانيم بخواهيم كه مارا آزمايش نكند.
أَحَسِبَ النَّاسُ أَن يُتْرَكُوا أَن يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ ﴿سوره عنكبوت آيه ۲﴾ آيا مردم پنداشتند كه تا گفتند ايمان آورديم رها ميشوند و مورد آزمايش قرار نميگيرند
2 . ظـرفیت کـم ( 27 شوری )
گندم براي اينكه نتيجه ي از خاك بيرون آمدنش را بچشد ميباست پودر و بقولي خورد خمير بشود و طعم آتش را بچشد. گاهي ما ظرفيت داشتن نعمتي را نداريم و نياز به تحت فشار قرار گرفتن داريم تا به بركتي مثل نان تبديل شويم. گاهي شيطان در ذهن ما از اين در وارد ميشود كه اگر خداوند عادل است و تو در آزمايشي چرا يك سال، دو سال يا 20 سال است در فقر و سختي بسر ميبري؟
وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ وَلَكِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ مَّا يَشَاءُ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ ﴿سوره الشوري آيه ۲۷﴾ و اگر خداوند روزى را بر همه بندگانش گسترده ميداشت، در روى زمين فتنه و فساد ميكردند، ولى به اندازهاى كه بخواهد مقرر ميدارد، كه او به كار بندگانش آگاه و بيناست
كَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَيَطْغَى﴿سوره العلق آيه ۶﴾ چنين نيست كه انسان حقشناس باشد مسلما طغيان ميكند.
أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى﴿۷﴾ از اين كه خود را بينياز [و توانگر] بيند
بعضي موارد ما ظرفيت و آمادگي نعمت را نداريم و ممكن است آخرت خود را بخاطر چند روزه ي دنيا خراب نكنيم.
3 . ضرر و فـقـر به خاطر هـدایت ( 142 انعام )
وَلَقَدْ أَرْسَلنَآ إِلَى أُمَمٍ مِّن قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ﴿سوره الانعام آيه ۴۲﴾ ما به امتهائي كه پيش از تو بودند (پيامبراني فرستاديم و هنگامي كه به مخالفت آنها برخاستند) آنها را به شدت و رنج و ناراحتي مواجه ساختيم شايد (بيدار شوند و در برابر حق) تسليم گردند.
گاهي اوقات خداوند بما ثروت نميدهد بخاطر اينكه ما را در مسير هدايت قرار دهد. انسان مانند درخت است. درختي ارزشمند است كه ثمره دهد. برخي مانند درخت توت هستند تا ميوه آن ميرسد بسرعت مي افتد. بعضي مانند درخت انار ميوه شان بايد پيچ داد تا دربيايد. و بعضي مانند درخت گردو بايد با ضربه ميوه اش را بدست آورد... و برخي هم مانند درخت چنار...!
اما گاهي با اشخاصي مواجه ميشويم كه كه اصلا هيچگونه اعتقادي ندارند اما در آسايش چشمگيري بسر ميبرند. آيا خداوند نا عادلانه در حق فقير و اين نوع ثروتمند حكم كرده؟
فَلاَ تُعْجِبْكَ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلاَدُهُمْ إِنَّمَا يُرِيدُ اللّهُ لِيُعَذِّبَهُم بِهَا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنفُسُهُمْ وَهُمْ كَافِرُونَ﴿سوره توبه آيه ۵۵﴾ پس نه اموال و نه اولادشان تو را به شگفتى نيندازد، جز اين نيست كه خداوند ميخواهد آنان را در زندگانى دنيا به اين وسيله عذاب كند و در حال كفر جانشان به در رود
گاهي بواسطه گناهان و خطاهاي و كفرهاي ما انجام ميدهيم خداوند نعمتي را كه باعث ما وارد گناه شويم بما ميدهد. خداوند حتي رغبت ندارد بخاطر كوچكترين سختي در قيامت اينگونه انساني حقي براي گفتن داشته باشد.
خداوند از برخي از ما گله ميكند كه چرا وقتي بشما سختي براي هدايت مي آورم به سمت من برنميگرديد. شيطان كار زشتت را در نظرت زيبا كرده و..
فَلَوْلا إِذْ جَاءهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُواْ وَلَكِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿سوره الانعام آيه ۴۳﴾ چرا آنها هنگامي كه مجازات ما به آنان رسيد (خضوع نكردند و) تسليم نشدند، ولي دلهاي آنها قساوت پيدا كرد و شيطان هر كاري را كه ميكردند در نظرشان زينت داد.
بترسيم از روزي كه...
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ ﴿۴۴﴾ هنگامي كه (اندرزها سودي نبخشيد و) آنچه به آنها يادآوري شده بود فراموش كردند درهاي همه چيز (از نعمتها) را به روي آنها گشوديم تا (كاملا) خوشحال شدند (و دل به آنها بستند) ناگهان آنها را گرفتيم (و سخت مجازات كرديم) در اين هنگام همه مايوس شدند (و درهاي اميد به روي آنها بسته شد!)
و در آن زمان كه درها بروي ما بسته شد قيافه ما از شدت ظلمي كه بخود كرده ايم و متوجه حق كشي بزرگي كه بر خود كرده ايم:
وَلَوْ تَرَى إِذِ الْمُجْرِمُونَ نَاكِسُو رُؤُوسِهِمْ عِندَ رَبِّهِمْ رَبَّنَا أَبْصَرْنَا وَسَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ﴿سوره سجده آيه ۱۲﴾ و كاش هنگامى را كه مجرمان پيش پروردگارشان سرهاشان را به زير افكندهاند ميديدى [كه مىگويند] پروردگارا ديديم و شنيديم ما را بازگردان تا كار شايسته كنيم چرا كه ما يقين داريم
و خواندن اين آيه بي لطف نيست..
تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ وَهُمْ فِيهَا كَالِحُونَ﴿سوره مومنون آيه ۱۰۴﴾ شعله هاي سوزان آتش همچون شمشير به صورتهاشان نواخته ميشود و در دوزخ چهرهاي در هم كشيده دارند.
أَلَمْ تَكُنْ آيَاتِي تُتْلَى عَلَيْكُمْ فَكُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ ﴿۱۰۵﴾ آيا آيات من بر شما خوانده نميشد و آن را تكذيب ميكرديد؟!
قَالُوا رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَيْنَا شِقْوَتُنَا وَكُنَّا قَوْمًا ضَالِّينَ ﴿۱۰۶﴾ مي گويند: پروردگارا! شقاوت ما بر ما چيره شد و ما قوم گمراهي بوديم.
رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْهَا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ﴿۱۰۷﴾ پروردگارا! ما را از آن بيرون بر، اگر بار ديگر تكرار كرديم قطعا ستمگريم (ومستحق عذاب).
قَالَ اخْسَؤُوا فِيهَا وَلَا تُكَلِّمُونِ ﴿۱۰۸﴾ ميفرمايد [برويد] در آن گم شويد و با من سخن مگوييد
4 . عدم سعی و تلاش ( 39 نجم )
وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى ﴿سوره نجم آيه ۳۹﴾ و اينكه براى انسان هيچ چيز نيست مگر آنچه كوشيده است
گاهي فقر ما به اين خاطر است كه تلاش و زحمتي نميكنيم و انتظار داريم كه معجزه رخ بدهد. درصورت اينكه در كنار عبادتمان تلاش خود را براي رزق كرديم و رزق و موفقيت بما روي نياورد آن زمان است كه ميتوانيم بگوييم شرايط بالا برقرار است. نه اينكه بدون تلاش...
5 . عدم شکر گذاری از نعمت های خداوند ( 7 ابراهیم )
وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ ﴿سوره ابراهيم آيه ۷﴾ (همچنين) بخاطر بياوريد هنگامي را كه پروردگارتان اعلام داشت كه اگر شكر گزاري كنيد (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود و اگر كفران كنيد مجازاتم شديد است!
زماني كه خداوند شيطان را از درگاه خود راند شيطان از خداوند مهلت تا قيامت گرفت. مهلت نگرفت كه توبه كند مهلت گرفت تا بگفته خودش انسان را به خاك سياه بنشاند. و اين سرافكندگي كه شيطان براي انسان ميخواهد به اين صورت تعريف كرد: كاري ميكنم كه اكثرشان شكر تو را بجاي نياورند.
بدترين كاري كه شيطان بر سر ما مي آورد اين است كه شكرگزاري مارا كم ميكند.
6 . انفاق نکردن به فقیران ، که منجر به از بین رفتن برکت در زندگی انسان می شود . چون انفاق باعث پیدایش برکت در زندگی انسان می شود ( 18 حدید )
إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ ﴿سوره حديد آيه ۱۸﴾ بيگمان مردان صدقه بخش و زنان صدقه بخش و كسانى كه در راه خدا قرضالحسنه دادهاند، براى آنان دوچندان شود، و براى آنان پاداشى ارجمند است
بركت مفهوم پيچيده اي است كه ميتوان خيلي بيشتر آن را موشكافي كرد. آيا كمكي كه به فقير كرده باشيم (خداوند ميگويد آن را به من قرض داده ايد) ممكن است خداوند قرض ما را پس ندهد؟!! جز اين است كه صدقه را بدرستي نشناخته ايم؟
الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاء وَاللّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلًا وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿سوره بقره آيه ۲۶۸﴾ شيطان، شما را (به هنگام انفاق)، وعده فقر و تهيدستي ميدهد، و به فحشا (و زشتيها) امر ميكند، ولي خداوند وعده آمرزش و فزوني به شما ميدهد، و خداوند، قدرتش وسيع، و (به هر چيز) داناست. (به همين دليل، به وعدههاي خود، وفا ميكند).
خداوند ميفرمايد رحمت من بي انتهاست و ميفرمايد كه آيا احتمال ميدهي كه من قرض تو را پس ندهم؟ مطمئنا چندين برابر در آخرت و صد البته در دنيا هم بما برمي گرداند.
و حرف آخر
فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا ﴿سوره ابراهيم آيه ۱۰﴾ به آنها گفتم از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است.
يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَارًا ﴿۱۱﴾ تا بارانهاي پر بركت آسمان را پي درپي بر شما فرستد،
وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارًا ﴿۱۲﴾ و شما را با اموال و فرزندان فراوان امداد كند، و باغهاي سر سبز و نهرهاي جاري در اختيارتان قرار دهد.
مَّا لَكُمْ لَا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقَارًا ﴿۱۳﴾ شما را چه شده است كه از شكوه خدا بيم نداريد
* امـام صـادق ( ع ) : علوم حدیث قم
داناترین مردم به خدا ، خرسندترین آنها به قضا و حکم خداوند عزوجل است .
* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : علوم حدیث قم
خداوند عزوجل فرمود : کسی که به قضای من خشنود نیست و به تقدیر من ایمان ندارد ، پس ، برود و معبودی جز من بجوید .
* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : علوم حدیث قم
هرکس روزی ای دارد که حتماً به او خواهد رسید . پس هر کس به آن راضی شود ، برایش پر برکت خواهد شد و او را بس خواهد بود و هر کس به آن راضی نباشد ، نه برکت خواهد یافت و نه او را بس خواهد بود . روزی در پی انسان است ، آن گونه که اجلش در پی اوست .
* امـام عـلـی ( ع ) : علوم حدیث قم
خداوند روزیها را مقدر فرمود وآن گاه آنها را زیاد وکم وبه تنگی وفراخی عادلانه تقسیم کرد ، تا هر که را بخواهد به وسعت روزی ویا تنگی آن بیازماید واز این طریق سپاسگذاری و شکیبایی توانگر وتهیدست را به آزمایش گذارد.
* امـام عـلـی ( ع ): علوم حدیث قم
روزی را بجویید ، زیرا روزی برای جوینده آن ضمانت شده است .
* امـام عـلـی ( ع ): علوم حدیث قم
بدانید که آنچه خداوند برای بنده مقدر کرده است بی کم و کاست به اوبرسد هر چند در زرنگی وچاره اندیشی ناتوان باشد ونیز بیش از آن چه خداوند برایش مقدر کرده به اونرسد هر چند زرنگ و چاره اندیش باشد.
* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ): علوم حدیث قم
خداوند سبحان وبزرگ می فرماید: آن بنده ام که مرا در رساندن روزی کُند شمارد ، بترسد از این که به خشم آیم ودری از دنیا به رویش بگشایم !
* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : علوم حدیث قم
هرکه خداوند متعال به او نعمتی ارزانی دارد باید خداوند متعال را حمد و سپاس گوید و هر که روزیش به تأخیر افتد از خداوند آمرزش بخواهد.
1 : سـوره الانعام آیـات 156 تا 165 ( صفحه 208 )
2 : سـوره الانفال آیـات 20 تا 29 ( صفحه 250 )
3 : سـوره الشوری آیـات 23 تا 28 ( صفحه 693)
4 : سـوره الانعام آیـات 40 تا 50( صفحه 184 )
5 : سـوره التوبه آیـات 52 تا 62 ( صفحه 272 )
6 : سـوره السجده آیـات 10 تا 23 ( صفحه 589 )
7 : سـوره ابراهیم آیـات 1 تا 8 (صفحه 358 )
براي درك بهتر و بدست آوردن توضيحات كاملتر ميتوانيد فايل صوتي جلسه را از گالري دانلود دريافت نماييد.
این مطلب را در شبکه های اجتماعی با دیگران به اشتراک بگذارید
