جلسه چهارم مهر 89«برزخ و چگونگي قبض روح از ديدگاه قرآن»
موضوع: عالم برزخ
خداوند در قرآن می فرماید که ما دنیا را در شش مرحله آفریدیم.
1. عالم روح : در این عالم روح تمامی انسانها از ازل تا ابد به حکم خداوند در یک لحظه آفریده شده.
2. عالم ذر : در این عالم به روایات روح انسانها قریب 10000 سال زندگی کرده و بر اساس آنچه بر آنها در آن عالم گذشته درجه انسانها تعیین گردیده.
3. رحم مادر
4. دنیا
5. برزخ
6. قیامت
v برزخ همان قبراست كه براي گنهكاران سخت و دشوار و براي مومنان آسان و راحت است >امام سجاد (ع) <
برزخ: عالم برزخ عالميست ما بين دنيا و آخرت در واقع پلي است بين دنيا و آخرت كه همان قبر است.
قبض روح انسان از ديدگاه قرآن:
اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَى عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْأُخْرَى إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿سوره زمر آيه 42
خدا روح مردم را هنگام مرگشان به تمامى باز مىستاند و [نيز] روحى را كه در [موقع] خوابش نمرده است [قبض مىكند] پس آن [نفسى] را كه مرگ را بر او واجب كرده نگاه مىدارد و آن ديگر [نفسها] را تا هنگامى معين [به سوى زندگى دنيا] بازپس مىفرستد قطعا در اين [امر] براى مردمى كه مىانديشند نشانههايى [از قدرت خدا]ست (42)
طبق اين آيه اين خداست كه روح انسان را به هنگام مرگ از بدنش باز مي ستاند و همچنين از اين آيه مي توان دريافت كه خواب يكي از نشانه هاي الهي براي ايمان آوردن به قيامت و رستاخيز است كه از آن به عنوان برادر مرگ نيز ياد شده است.
قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ ﴿سوره سجده آيه 11﴾
بگو فرشته مرگى كه بر شما گمارده شده جانتان را مىستاند آنگاه به سوى پروردگارتان بازگردانيده مىشويد (11)
از اين آيه نيز مي توان به نتيجه رسيد كه در قبض روح انسان فرشته مرگ (ملك الموت) نيز دخيل است كه هر گاه هنگام مرگ كسي فرا رسد به اذن خدا روح را از بدنش جدا مي كند.
وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا ﴿ سوره نازعات آيه 1﴾
سوگند به فرشتگانى كه [از كافران] به سختى جان ستانند (1)
وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا ﴿
و به فرشتگانى كه جان [مؤمنان] را به آرامى گيرند (2)
از اين آيات مي توان به نتيجه رسيد كه فرشتگان قبض روح دو دسته اند، دسنه اول آنهايي كه كافران و بدكاران را و به سختي قبض روح مي كنند و دسته دوم آنهايي كه مومنان و درستكاران را و به آرامي قبض روح مي كنند.
حال مومنان ، كافران و بدكاران در هنگام مرگ از ديدگاه قرآن:
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿سوره نحل آيه 32﴾
همان كسانى كه فرشتگان جانشان را در حالى كه پاكند مىستانند [و به آنان] مىگويند درود بر شما باد به [پاداش] آنچه انجام مىداديد به بهشت درآييد (32)
وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا ﴿
و به فرشتگانى كه جان [مؤمنان] را به آرامى گيرند (2)
فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمْ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ ﴿سوره محمد آيه 27﴾
پس چگونه [تاب مىآورند] وقتى كه فرشتگان [عذاب] جانشان را مىستانند و بر چهره و پشت آنان تازيانه مىنوازند (27)
ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ ﴿سوره محمد آيه 28﴾
زيرا آنان از آنچه خدا را به خشم آورده پيروى كردهاند و خرسنديش را خوش نداشتند پس اعمالشان را باطل گردانيد (28)
وَلَوْ تَرَى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُواْ الْمَلآئِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ وَذُوقُواْ عَذَابَ الْحَرِيقِ ﴿سوره انفال آيه 50﴾
و اگر ببينى آنگاه كه فرشتگان جان كافران را مىستانند بر چهره و پشت آنان مىزنند و [گويند] عذاب سوزان را بچشيد (50)
ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَأَنَّ اللّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِيدِ ﴿سوره انفال آيه 51﴾
اين [كيفر] دستاوردهاى پيشين شماست و [گر نه] خدا بر بندگان [خود] ستمكار نيست (51)
نتيجه: از اين آيات مي توان به اين نتيجه رسيد كه خداوند به هنگام مرگ و قبض روح ، روح آنهايي را كه به دستورات الهي پشت كرده و نسبت به دستورات الهي بي تفاوت بوده است را به سختي و در حالي كه بر پشت آنها تيغ مي كشند از بدنشان مي ستاند در حالي كه روح مومنان را به راحتي و با آرامي و با سلام درود مي ستاند.
ü دنيا محل هوشياري براي مومنان و محل غفلت براي كافران است.
ü دنيا مانند مسافرخانه است و كسي كه عاقل است در مسافرخانه كه منزلگاه ابدي او نيست قاب عكس به ديوار نمي زند.
v هر كه بسيار به ياد مرگ باشد از چنگال فريب مرگ برهد > امام علي (ع) <
خدايا حتي براي لحظه اي ما را به خودمان واگذار مكن
آمين يا رب العالمين