جلسه چهارم آبان 89 «تزكيه نفس و بررسي مراحل آن»
به نام خداوندي كه داشتنش جبران همه نداشته هاي من است
مي ستايمش چون لايق ستايش است
موضوع: تزكيه نفس و بررسي مراحل آن
همانطور كه در جلسات قبل گفتيم اولين قدم در تزكيه نفس توبه است،حال مي خواهيم مراحل تزكيه نفس را بررسي كرده و به هر يك از آنها بپردازيم.
- توبه كه مراحل آن به شرح زير است:
پشيماني از گناهان گذشته.
تصميم بر ترك هميشگي گناه در آينده.
آنكه حقوقي را كه از مردم ضايع كرده اي به آنها بازگرداني ، به طوري كه هنگام ملاقات پروردگار حقي بر گردنت نباشد.
اينكه هر واجبي را كه ترك كرده اي بجاي آوري (قضا كني)
آنكه گوشتهايي را كه بر اثر اعمال حرام بر تنت رشد كرده با اندوه بر گناه آب كني تا چيزي از آن باقي نماند و گوشت تازه به جاي آن برويد.
آنكه به همان اندازه كه شيريني معصيت و گناه را چشيدي ، سختي و زحمت طاعت را نيز بجشي.
پس از انجام همه اين مراحل است كه بايد بگويي استغفر الله
- مشارطه (عهد بستن با خدا)
- مراقبه يا مراقبت كردن
- محاسبه يا حسابرسي به اعمال
- مشارطه : مشارطه يعني اينكه براي جلوگيري از لغزش و شكستن توبه با خداوند عهد ببنديم و شرط كنيم كه خدايا ، قول مي دهم كه بر توبه خود استوار باشم و اگر در مقابله با نفس خود دچار لغزش شدم براي جبران آن (تنبيه خود) نماز بپا دارم و يا روزه بگيرم.
مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا ﴿سوره احزاب آيه 23﴾
از ميان مؤمنان مردانىاند كه به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا كردند برخى از آنان به شهادت رسيدند و برخى از آنها در [همين] انتظارند و [هرگز عقيده خود را] تبديل نكردند (23)
الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَلاَ يِنقُضُونَ الْمِيثَاقَ ﴿سوره رعد آيه 20﴾
همانان كه به پيمان خدا وفادارند و عهد [او] را نمىشكنند (20)
وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ ﴿سوره رعد آيه 21﴾
و آنان كه آنچه را خدا به پيوستنش فرمان داده مىپيوندند و از پروردگارشان مىترسند و از سختى حساب بيم دارند (21)
ü بنابراين بياييد با خداي خود عهد ببنديم كه اگر در انجام دستوراتش سستي كرديم خودمان را تنبيه كنيم و سريعا به سوي خداوند بازگرديم و براي جبران آن نماز بخوانيم و يا روزه بگيريم و اينها باعث مي شود كه در وفاي به عهدمان پايدارتر باشيم.
ü و هميشه بايد اين را مد نظر داشته باشيم كه يك شب نمي توان راه هزار ساله را پيمود ، بنابراين هيچگاه از لطف خدا نا اميد نشده و راه رسيدن به قرب الهي را پله پله طي كنيم زيرا خداوند خود در قرآن مي فرمايدكه اگر گناهان بزرگ را ترك كنيد از گناهان كوچكتان مي گذريم.
إِن تَجْتَنِبُواْ كَبَآئِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُم مُّدْخَلًا كَرِيمًا ﴿سوره نساء آيه 31﴾
اگر از گناهان بزرگى كه از آن[ها] نهى شدهايد دورى گزينيد بديهاى شما را از شما مى زداييم و شما را در جايگاهى ارجمند درمىآوريم (31)
گناهان كبيره چه گناهاني هستند؟
با توجه به تفاسير و روايات خداوند هر جا در قرآن بعد از نام بردن گناهي براي انجام آن وعده آتش (نار) داده است آن گناه از جمله گناهان كبيره است.
- مراقبه : (چشمت را باز كن و ببين و فكر كن درباره اعمالي كه انجام مي دهي)
بايد اين را به ياد داشته باشيم كه خداوند همه جا حاضر است و اگر ما گناهي را مرتكب شويم در واقع در محضر خداون اين كار را انجام داده ايم و چه بسيار زشت و زننده است كه در حضور خدا از دستوراتش سر پيچي كنيم!!
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاء وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِي تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا ﴿سوره نساء آيه 1﴾
اى مردم از پروردگارتان كه شما را از نفس واحدى آفريد و جفتش را [نيز ] از او آفريد و از آن دو مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد پروا داريد و از خدايى كه به [نام] او از همديگر درخواست مىكنيد پروا نماييد و زنهار از خويشاوندان مبريد كه خدا همواره بر شما نگهبان است (1)
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَا يَكُونُ مِن نَّجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَى مِن ذَلِكَ وَلَا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿سوره مجادله آيه 7﴾
آيا ندانستهاى كه خدا آنچه را كه در آسمانها و آنچه را كه در زمين است مىداند هيچ گفتگوى محرمانهاى ميان سه تن نيست مگر اينكه او چهارمين آنهاست و نه ميان پنج تن مگر اينكه او ششمين آنهاست و نه كمتر از اين [عدد] و نه بيشتر مگر اينكه هر كجا باشند او با آنهاست آنگاه روز قيامت آنان را به آنچه كردهاند آگاه خواهد گردانيد زيرا خدا به هر چيزى داناست (7)
وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ ﴿سوره انفطار آيه 10﴾
و قطعا بر شما نگهبانانى [گماشته شده]اند (10)
كِرَامًا كَاتِبِينَ ﴿سوره انفطار آيه 11﴾
[فرشتگان] بزرگوارى كه نويسندگان [اعمال شما] هستند (11)
يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ ﴿سوره انفطار آيه 12﴾
آنچه را مىكنيد مىدانند (12)
- محاسبه : راه ديگري براي جلوگيري از سستي در دستورات الهي و شكستن توبه ، حسابرسي به اعمال خويش است. بايد هر لحظه و هر روز به حسابمان برسيم و از خود بپرسيم كه امروز چه كرديم؟!!
اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ ﴿سوره حديد آيه 20﴾
بدانيد كه زندگى دنيا در حقيقت بازى و سرگرمى و آرايش و فخرفروشى شما به يكديگر و فزونجويى در اموال و فرزندان است [مث ل آنها] چون مث ل بارانى است كه كشاورزان را رستنى آن [باران] به شگفتى اندازد سپس [آن كشت] خشك شود و آن را زرد بينى آنگاه خاشاك شود و در آخرت [دنيا پرستان را] عذابى سخت است و [مؤمنان را] از جانب خدا آمرزش و خشنودى است و زندگانى دنيا جز كالاى فريبنده نيست (20)
لِّلَّهِ ما فِي السَّمَاواتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَإِن تُبْدُواْ مَا فِي أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُم بِهِ اللّهُ فَيَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿سوره بقره آيه 284﴾
آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آنِ خداست. و اگر آنچه در دلهاى خود داريد، آشكار يا پنهان كنيد، خداوند شما را به آن محاسبه مىكند؛ آنگاه هر كه را بخواهد مىبخشد، و هر كه را بخواهد عذاب مىكند، و خداوند بر هر چيزى تواناست. (284)
وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا ﴿سوره كهف آيه 49﴾
و كارنامه [عمل شما در ميان] نهاده مىشود آنگاه بزهكاران را از آنچه در آن است بيمناك مىبينى و مىگويند اى واى بر ما اين چه نامهاى است كه هيچ [كار] كوچك و بزرگى را فرو نگذاشته جز اينكه همه را به حساب آورده است و آنچه را انجام دادهاند حاضر يابند و پروردگار تو به هيچ كس ستم روا نمىدارد (49)
يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِن تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَكُن فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ ﴿سوره لقمان آيه 16﴾
اى پسرك من اگر [عمل تو] هموزن دانه خردلى و در تختهسنگى يا در آسمانها يا در زمين باشد خدا آن را مىآورد كه خدا بس دقيق و آگاه است (16)
«دوستان عزيز بياييد خدايمان را به هيچ قيمتي به دنيا و لذتهاي آن نفروشيم»
ü آيات 54 ، 55 ، 56 و 57 سوره كهف
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِن كُلِّ مَثَلٍ وَكَانَ الْإِنسَانُ أَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلًا ﴿54﴾
وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَن يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءهُمُ الْهُدَى وَيَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَن تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا ﴿55﴾
وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَيُجَادِلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ وَاتَّخَذُوا آيَاتِي وَمَا أُنذِرُوا هُزُوًا ﴿56﴾
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ إِنَّا جَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِن تَدْعُهُمْ إِلَى الْهُدَى فَلَن يَهْتَدُوا إِذًا أَبَدًا ﴿57﴾
و به راستى در اين قرآن براى مردم از هر گونه مثلى آورديم و[لى] انسان بيش از هر چيز سر جدال دارد (54)
و چيزى مانع مردم نشد از اينكه وقتى هدايت به سويشان آمد ايمان بياورند و از پروردگارشان آمرزش بخواهند جز اينكه [مستحق شوند] تا سنت [خدا در مورد عذاب] پيشينيان در باره آنان [نيز] به كار رود يا عذاب رويارويشان بيايد (55)
و پيامبران [خود] را جز بشارتدهنده و بيمرسان گسيل نمىداريم و كسانى كه كافر شدهاند به باطل مجادله مىكنند تا به وسيله آن حق را پايمال گردانند و نشانههاى من و آنچه را [بدان] بيم داده شدهاند به ريشخند گرفتند (56)
و كيستستمكارتر از آن كس كه به آيات پروردگارش پند داده شده و از آن روى برتافته و دستاورد پيشينه خود را فراموش كرده است ما بر دلهاى آنان پوششهايى قرار داديم تا آن را درنيابند و در گوشهايشان سنگينى [نهاديم] و اگر آنها را به سوى هدايت فراخوانى باز هرگز به راه نخواهند آمد (57)
خدايا ما را از توبه كنندگان واقعي ات قرار ده و هرگز و حتي براي لحظه اي ما را به خودمان واگذار مكن
آمين يا رب العالمين
آياتي كه بايد در طول هفته مطالعه كنيم
پنجشنه : سوره الرعد آيات 18 تا 26 (صفحه 353)
جمعه : سوره الفتح آيات 1 تا 10 (صفحه 731)
شنبه : سوره انفطار آيات 1 تا 19 (صفحه 852)
يكشنبه : سوره نساء آيات 26 تا 32 (صفحه 114)
دوشنبه : سوره الاحزاب آيات 56 تا 66 (صفحه 604)
سه شنبه : سوره كهف آيات 45 تا 54 (صفحه 421)
چهارشنبه : سوره المجادله آيات 5 تا 10 (صفحه 780)
ثواب قرائت هديه به روح حضرت ابراهيم خليل الله
این مطلب را در شبکه های اجتماعی با دیگران به اشتراک بگذارید
