اولين جلسه اسفند 90 « روش خوب سخن گفتن »

« سوره الاسراء  آیه 53 »
وَ قُل لِعِبادی یَقُولُوا الّتَی هِیَ اَحسَنُ اِنَّ الشَّیطانَ یَنزَغُ بَینَهُم اِنَّ الشَّیطانَ کانَ لِلانسانِ عَدُوًّا مُبینًا

و بندگانم را بگو که همیشه سخن بهتر را بزبان آرید که شیطان چه بسیار میان شما دشمنی و فساد میانگیزد زیرا دشمنی او با آدمیان واضح و آشکار است.

خداوند آفریدگار بهترین هاست، از ما نیز در سخن گفتن بهترین را می خواهد، چرا که کلام خوب زمینه ساز محبت و سخن ناروا زمینه ساز انواع وسوسه های شیطانی است. پس خوب و شایسته سخن بگوئیم.
اما کلام احسن یا سخن خوب روش و مصداقهای مختلفی دارد که از جمله آن مصداقها:

 

1 . سلام کردن است که در آن خیر و برکت بسیاری نهفته است که از جمله ی آن ها :

1 .  موفقیت در برقراری ارتباط اجتماعی و کسب احترام

2. از بین رفتن غرور کاذب و به دست آوردن روحیه ی تواضع و افتادگی

3 . به دست آوردن رحمت و برکت چرا که خداوند در قرآن کریم سلام را عاملی برای به دست آوردن برکت می داند ، یعنی سلام دادن در خیر و برکت زندگی انسان مؤثر است.

پیامبر اکرم (ص) میفرمایند : سلام را رواج ده تا خیر و برکت خانه ات زیاد شود . ( خصال ص 181)

2 . به کار بردن بهترین کلامها در گفتگو با دیگران و پرهیز از لغویات و سخنانی که باعث رنجش و تحقیر دیگران می شود .
مهارتهای خوب صحبت کردن :

1 . هنگام صحبت کردن به طرف مقابل انرژی مثبت بدهید.

2 . به نقاط ضعف طرف مقابل کاری نداشته باشید.

3 . همیشه بحث و گفتگو را با دعا تمام کنید ( مانند : خداوند به تو خیر بدهد ، خداوند از تو رازی باشد ، خداوند به تو برکت بدهد و  .... )
اما در همه ی زمانها و برخوردها نمیتوان به شیوه ی خوب سخن گفت مانند زمانی که عصبانی هستید یا طرف مقابل شما ،  در شرایط عادی نمیباشد ، به همین دلیل در مواقع بحرانی برای اینکه بتوانید بحث را مدیریت کنید و سخنی که در آینده از به زبان آوردن آن پشیمان و شرمنده نشوید را نگوئید ، باید از مهارت ( فنون مذاکره ) استفاده کنید.

( فنون مذاکره یا روش مدیریت خشم در مواقع بحرانی )

مهارتها و تکنیکها :

1 . ذره بین و متمرکز بحث کنید :
هرگز در جرو بحث و درگیری های لفظی موضوع را گسترده نکنید ، یعنی فقط روی مشکل مورد نظر تمرکز و بحث کنید و به سراغ موضوعات مختلف نروید ، چون در صورت گسترده شدن موضوع ، کنترل بحث از دست شما خارج می شود و نتایج بدی را به دنبال دارد ، به این علت که اکثر کدورتها و مشکلاتی که در درگیری های لفظی پیش می آید فقط به خاطر موضوع مورد بحث نیست ، به خاطر دامن زدن به حاشیه ی بحث است . ( حاشیه بحث یعنی توهین به شخصیت حقیقی ، حقوقی و خانوادگی طرف مقابل )

2 . مقابله به مثل نکنید :
در درگیری های لفظی اگر طرف مقابل را فاقد منطق و ادب می بینید به جای درگیری و خسته کردن خود و مقابله به مثل ، مجادله را رها کنید ، چرا که رفتار و گفتار هر کس نشانه ی شخصیت اوست . خداوند در قرآن کریم یکی از خصوصیات بندگان خاص خود را اینگونه معرفی کرده ( وَ اِذا خاطَبَهُمُ الجاهِلوُنَ قالُوا سَلامًا ) ( آیه 63 سوره فرقان ) وقتی انسان های ضعیف و جاهل به او سخن نابخردانه می گویند او با سلامت نفس و زبان خوش جواب می دهد . و بهترین جواب به شخص بی منطق و بی ادب رها کردن بحث و سکوت است . به تعبیری ( جواب ابلهان خاموشیست ) ... !

3 . صفر و یک وارد یک بحث نشوید (  یا اینکه من میگویم یا هیچی .... ! )
در موقع بحث و گفتگو کمال نگر باشید یعنی توقع نداشته باشید که طرف مقابل تمام خواسته ها و انتظارات شما را بی چون و چرا بپذیرد ، ممکن است با بعضی از خواسته های شما موافقت و با بعضی از خواسته های شما مخالفت کند ، ابتدا این را بپذیریم و بعد وارد بحث شویم که ما همیشه برنده ی مطلق نیستیم .... ! برنده مطلق بودن یعنی اجبار کردن طرف مقابل به خواسته ها و انتظارات خودتان و این یعنی زور نه مذاکره ....!
یادمان باشد که ( صفر و یک ) شیوه انسانهای زور گو و بی منطق است.

* امام رضا ( ع ) : بحارالانوارج78
به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید.

* امام علی ( ع ) : غررالحکم
هرگز در خشم گرفتن شتاب مکن ، چرا که بصورت عادت بر تو مسلّط می شود .

* امام حسین (ع) : بحارالانوار ج 71
زبان آدمیزاد ، هر روز به اعضای او نزدیک می شود و می گوید : چگونه اید ؟ آنها می گویند : اگر تو ما را به خودمان واگذاری ، خوب هستیم و می گویند : از خدا بترس و کاری به ما نداشته باش ، و او را سوگند می دهند و می گویند : ما فقط به واسطه تو پاداش می یابیم و به واسطه تو ، مجازات می شویم .

* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : نهج الفصاحه
بدانید که بهترین انسانها کسانی هستند که دیر به خشم آیند و زود راضی شوند .

* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : نهج الفصاحه
خشم از شیطان و شیطان از آتش آفریده شده است و آتش با آب خاموش می شود  پس هرگاه یکی از شما به خشم آمد ، وضو بگیرد .

* امام علی (ع) : غررالحکم
خشم هم نشین بسیار بدی است ، عیب ها را آشکار ، بدی ها را نزدیک و خوبی ها را دور می کند .
* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : خصال ص 144
من برای کسی که بگو مگو را رها کند ، هر چند حق با او باشد و برای کسی که دروغ گفتن را اگر چه به شوخی باشد ، ترک گوید و برای کسی که اخلاقش را نیکو گرداند ، خانه ای در بالای بهشت ضمانت کنم .


* امـام عـلـی (ع) : غررالحکم
زبان خود را به نرمگویی و سلام کردن عادت ده ، تا دوستانت زیاد و دشمنانت کم شوند .

* امام صادق (ع) : التوحید ص 63
نیکی و خوش اخلاقی ، شهرها را آباد و عمرها را زیاد میکند .

* امام صادق (ع) : امالی طوسی ص 302
آگاه باش که جوان خوش اخلاق ، کلید خیر و قفل شر است و جوان بد اخلاق قفل خیر و کلید شر است .

* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : خصال ص 145
سه چیز است که هر کس نداشته باشد نه از من است و نه از خدای عزّوجل ، عرض شد : ای رسول خدا ! آنها کدامند ؟
فرمودند : بردباری که به وسیله آن جهالت نادان را دفع کند ، اخلاق خوش که با آن در میان مردم زندگی کند و پارسایی که او را از نافرمانی خدا باز دارد .

* امام علی (ع) : غررالحکم
بهترین خنده ، تبسم است .

* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : نهج الفصاحه
خنده دو قسم است خنده ایست که خدا آن را دوست دارد و خنده ایست که خدا آن را دشمن دارد ، اما خنده ای که خدا آن را دوست دارد ، آنست که مرد به روی برادر خویش از شوق دیدار وی لبخند زند .

* امام علی (ع) : رسائل شهید ثانی
هرگاه رسول اکرم (ص) یکی از اصحاب خود را غمگین می دیدند ، با شوخی او را خوشحال می کردند و می فرمودند : خداوند ، کسی را که با برادران دینی اش با ترشرویی و چهره عبوس روبرو شود ، دشمن می دارد .



* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : کنزالعمال ج 9

سلام کننده از تکبر به دور است .

* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : بحارالانوار
نزدیکترین مردم به خدا و رسول او کسی است که آغاز گر سلام باشد .

* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : خصال
پنج چیز است که تا زنده ام رهایشان نمی کنم ، یکی از آنها  سلام کردن به کودکان تا بعد از من سنت شود  .

* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : جامع الخبار
یکی از موجبات مغفرت ، سلام کردن وسخن نیکو گفتن است .

* پـیـامـبـر اکـرم ( ص ) : مشکاه الانوار
به خدایی که جانم در اختیار اوست ، وارد بهشت نمیشوید مگر مؤمن شوید و مؤمن نمی شوید مگر این که یکدیگر را دوست بدارید . آیا می خواهید شمارا به چیزی راهنمایی کنم که با انجام آن یکدیگر را دوست بدارید ؟ سلام کردن را بین یکدیگر رواج دهید .

* امام محمد باقر (ع) : بحارالانوار
با مردم نیکو تر از انچه دوست دارید با شما سخن بگویند ، سخن بگویید.

1 : سـوره البقره آیـات  77 تا 83 ( صفحه 16 )
2 : سـوره الاسراء آیـات 44  تا 53 ( صفحه  403 )
3 : سـوره الفرقان آیـات62 تا  77 ( صفحه 517 )
4 : سـوره التوبه آیـات  67 تا 72 ( صفحه 274 )
5 : سـوره آل عمران آیات  156 تا164  ( صفحه 97 )
6 : سـوره الرم آیـات  49 تا 57 ( صفحه 663 )
7 : سـوره النور آیـات 61  تا 64  (صفحه 507 )