امام على عليه‌‏السلام: تو را سفارش می‌كنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دينى)؛ چرا كه سرور اولين و آخرين، تو را چنين ادب آموخته و فرموده است:

«گذشت كن از كسى كه به تو ظلم كرده، رابطه برقرار كن با كسى كه با تو قطع رابطه كرده و عطا كن به كسى كه از تو دريغ نموده است». اعلام الدين، ص 96

پرینت

اولین جلسه اردیبهشت 90 «مالک الیوم الدین»

on . Posted in جلسه های اردیبهشت 90

امتیاز کاربران
ضعیفعالی 


موضوع: تفسیر سوره حمد(مالک الیوم الدین)

پيامبر خدا صلى الله عليه وآله : براى دنياى خود چنان كار كن كه گويى جاودانه مى‏زيى و براى آخرتت چنان كار كن كه گويى فردا خواهى مرد .
وَمَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ ﴿سوره انفطار آیه17﴾ و تو چه دانى كه چيست روز جزا (17)
ثُمَّ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ ﴿ سوره انفطار آیه 18﴾ باز چه دانى كه چيست روز جزا (18)
يَوْمَ لَا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِّنَفْسٍ شَيْئًا وَالْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ ﴿ سوره انفطار آیه 19﴾
روزى كه كسى براى كسى هيچ اختيارى ندارد و در آن روز فرمان از آن خداست (19)
مالکیت حقیقی از آن خداست با این تعبیر که خداوند مالکیتش را در این دنیا پنهان می کند و در واقع ما را مورد آزمایش قرار داده است.اما خداوند درآیه (مالک الیوم الدین) به صراحت اعلام می کند که شما فقط در این دنیا مالکیت نسبی دارید و در روز قیامت هیچ مالکیتی ندارید و من مالک آنروز هستم و آنجا فقط کارنامه هر کس است که جایگاه و ملک و املاکش را مشخص می کند.

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ ﴿سوره حج آیه 1﴾
اى مردم از پروردگار خود پروا كنيد چرا كه زلزله رستاخيز امرى هولناك است (1)
يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَى وَمَا هُم بِسُكَارَى وَلَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ ﴿ سوره حج آیه 2﴾
روزى كه آن را ببينيد هر شيردهنده‏اى آن را كه شير مى‏دهد [از ترس] فرو مى‏گذارد و هر آبستنى بار خود را فرو مى‏نهد و مردم را مست مى‏بينى و حال آنكه مست نيستند ولى عذاب خدا شديد است (2)


از مکافات عمل غافل مشو ****** گندم از گندم بروید ، جو ز جو


إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ﴿سوره تکویر آیه 1﴾ آنگاه كه خورشيد به هم درپيچد (1)
وَإِذَا النُّجُومُ انكَدَرَتْ ﴿ سوره تکویر آیه 2﴾ و آنگه كه ستارگان همى‏تيره شوند (2)
وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ﴿ سوره تکویر آیه 3﴾   و آنگاه كه كوهها به رفتار آيند (3)
این آیات همگی نشان دهنده سختی و دردناکی قیامت است و در واقع خداوند در این آیات از ما می خواهد که همیشه متذکر قیامت و بازگشتمان به سوی خدا باشیبم و آنگونه که خدا از ما انتظار دارد زندگی کنیم نه به سلیقه و میل شخصی... و سهراب سپهری این آیات را این چنین تفسیر می کند:


زندگی بافتن یک قالیست **** نه به آن نقش و نگاری که خودت می خواهی
نقشه را اوست که تعیین کرده **** تو در این بین فقط می بافی
نقشه را خوب ببین **** نکند آخر سر قالی زندگیت را نخرد


دوستان عزیزیم به خداوندی خدا ، قرآن برای این فرستاده نشده تا دشت عیدمان را درونش بگذاریم یا با کاسه آب برای بدرقه مسافر جلوی در ببریم! به پیر به پیغمر خدا قرآن رو فرستاده تا بخونیمش و بفهمیم که خدا از ما چی خواسته و به دستوراتش عمل کنیم....
دوستان عزیزم بیایید حواسمان را خوب جمع کنیم تا گندمزارمان را له (پایمال) نکنیم!!
مالِكٌ‏
خداوند مالك است‏
«وَللَّهِ‏ِ مُلْكُ السَّماواتِ وَالْأرْضِ وَاللَّهُ عَلَى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ»
«و از آن خداست مُلك آسمانها و زمين و خدا بر همه چيز تواناست».
توجه انسان به روز قيامت و اين که آن دنيا نتيجه اعمال اين دنيا است.
در نماز با گفتن (مالک يوم الدين) انسان به ياد قيامت و عظمت آن روز مي افتد. با اين که خداوند مالک اين جهان و آن جهان است (مالک يوم الدين) گفته شده است. زيرا در جهان مالکيت خداوند متعال ظهور کامل دارد که کسي حق کار و حتي سخن گفتن ندارد مگر اينکه به اذن او باشد.
مالك:  
مالك، ملك و مليك، سه اسم از اسماى حسناى خداى سبحان است كه داراى ريشه واحد (ملك يا ملك ) و به معناى سلطه خاصى است كه زمينه ساز هر گونه تصرف در شى ء مملوك باشد.
يوم:  
يوم در عرف به معناى پاره اى محدود از امتداد زمان است ؛ كم باشد يا زياد و از اين رو هم بر فاصله بين طلوع و غروب خورشيد اطلاق مى شود و هم بر مقاطع وسيعترى از زمان.
الدين:  
دين خضوع و انقياد در برابر برنامه يا مقرراتى معين است. بنابراين، در معناى دين دو قيد معتبر است: يكى انقياد و خضوع و ديگرى اين كه آن انقياد در برابر برنامه خاصى باشد و اما مفاهيمى مانند: طاعت، تعبد، محكوميت، مقهوريت، تسليم، قانون يا جزا، معناى اصلى كلمه دين نيست، گرچه به آن نزديك و از لوازم آن است.
خداى سبحان مالك مطلق سراسر عوالم هستى است و مالكيت مطلق او در آن روز ظهور مى كند و چون صاحب چنين سلطه و مالكيتى محمود و مشكور است، بنابراين خداى سبحان محمود و مشكور است.
آيه كريمه (مالك يوم الدين ) افزون بر آن كه برهانى بر ضرورت حمد خداى سبحان است و از اين جهت با گذشته مرتبط است، سندى براى معبود و مستعان بودن خداوند نيز هست.
در سوره مباركه حمد، در كنار رحمت الهى سخن از مالكيت يوم الدين است تا انسانها را بين خوف و رجا بپروراند. اگر خداى سبحان تنها به عنوان رحمان و رحيم معرفى شود و همواره سخن از رحمت حق باشد، زمينه تجرى و غرور انسان فراهم مى شود، اما اگر خداى رحمان و رحيم با صفت (مالك يوم الدين ) نيز شناخته شود، انسان در ميان بيم و اميد حركت مى كند؛ زيرا مى داند روز پاداش، هم بهشتى سراسر رحمت داردو هم جهنمى سوزان كه هيچ رحمتى در آن نيست: دار ليس فيها رحمة.
خداى سبحان انسانها را بين خوف و رجا مى پروراند. از اين رو در مقام تشويق به فراگيرى دانش نيز ابتدا از مدح علم و نابرابرى عالمان و جهال سخن نمى گويد، بلكه از قنوت، نيايش، ابتهال و ناله در دل شب و سجود و قيام در آن سخن مى گويد و از ترس آخرت و دل بستن به رحمت پروردگار ياد مى كند و آنگاه مى فرمايد: آيا عالمان با جاهلان برابرند؟ : اءمن هو قانت اناء اليل ساجدا و قائما يحذر الاخرة و يرجو رحمة ربه قل هل يستوى الذين يعلمون و الذين لا يعلمون. علم ابزار كار است، نه هدف و ارزش و حرمت آن بعد از تهذيب و وارستگى است و وارستگى نيز با حركت بين خوف و رجا حاصل مى شود.
انسان هرگز نمى تواند به پايان كار خود اميدوار بوده، بر اين اميد تكيه كند؛ زيرا اگر كسى مراقب خويش نبود و خود را به خدا نسپرد، ممكن است در لحظه ای ايمانش بر باد رود و كافر گردد؛ چنانكه ممكن است بر اثر بيدارى، در واپسين لحظه ها، دلى متوجه حق، و كافرى به خدا مؤ من گردد. پس بايد از عاقبت كار خويش ترسيد و به رحمت خداوند نيز اميد داشت.
نتیجه:
قرارگرفتنِ (مالك يوم الدّين )در كنار (الرّحمن الرحيم) نشان مى دهد كه بيم و اميد بايد در كنار هم باشند و تشويق و تنبيه در كنار يكديگر. چنانكه قرآن كريم در آيه اى ديگر مى فرمايد:
(نَبِّئْ عِبادى اَنّى اَنَا الْغَفُورُ الرَّحيمُ وَ اَنَّ عَذابى هُوَ الْعَذابُ الاَْليمُ): اى پيامبر! به بندگانم خبرده كه من بسيار مهربان و آمرزنده ام ولى عذاب و مجازات من نيز دردناك است . و در آيه اى ديگر خداوند را چنين معرفى مى كند: (قابِلُ التَّوْبِ شَديدُ الْعِقابِ): خداوند هم پذيرنده توبه گنهكاران است و هم عقوبت كننده شديد گنهكاران .
به هرحال )الرّحمن الرّحيم ( اميددهنده است و (مالِك يَوم الدّين ) بيم دهنده ، و مسلمان بايد ميان بيم و اميد و خوف و رجاء باشد تا نه دچار غرور گردد و نه مايوس از رحمت الهى..

احادیث و روایات:
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله : براى دنياى خود چنان كار كن كه گويى جاودانه مى‏زيى و براى آخرتت چنان كار كن كه گويى فردا خواهى مرد .
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله : هر آن كس كه در طول شبانه روز بزرگترين همّش آخرت باشد ، خداوند بى‏نيازى را در دل او جاى و كارش را سامان دهد و از دنيا نرود مگر وقتى كه روزى‏اش را كامل دريافت كرده باشد . و هر آن كس كه در طول شبانه روز بزرگترين همّش‏دنيا باشد ، خداوند (مُهر) فقر و نادارى بر جبينش زند و كارش را پريشان سازد و از دنيا به چيزى بيش از قسمت خود نرسد .
امام على عليه السلام : هر مالكى ، جز خداوند، مملوك است .
امام على عليه السلام : دنيا آرزوى بدبختان است و آخرت پيروزى نيكبختان.
امام على عليه السلام : همانا دنيا از تو جدا شدنى و آخرت به تو نزديك است .
امام على عليه السلام : دنيا تمام شدنى است ، آخرت هميشگى است .
امام على عليه السلام : ياد آخرت داروست و درمان ، ياد دنيا بدترين درد و بيمارى است .


پروردگارا به ما بیاموز که چگونه زندگی کنیم...
پروردگارا حتی برای لحظه ای ما را به خودمان واگذار مکن...
آمین یا رب العالمین



این مطلب را در شبکه های اجتماعی با دیگران به اشتراک بگذارید

اضافه کردن نظر

لطفا نظرات خود را براساس رعایت احترام منتشر نمایید.


کد امنیتی
تازه سازی

ورود