اََفَلایَتَدَبَّرُونَ القُرانَ اَم عَلی قُلُوبِ اَقفا لُها
آیا در قرآن تدبّرو تأمل نمی کنند یا بر دلهاشان قفلها خورده است «سوره محمد آیه 24 »
قرآن کتابی پر محتوا و پر برکت است که علم و آگاهی به معارف و نکات آن راهی برای رسیدن به قرب خداست و کسانی این توفیق را خواهند داشت که در آیات قرآن تدبّر داشته باشند.
مهارتها و تکنیکها: (مراحل تدبّر در آیات الهی)
مرحله اول تدبّر:
شناسایی مفهوم اصلی آیه: هر آیه ای که از قرآن کریم تلاوت می کنید دارای یک هدف اصلی و ده ها هدف فرعی می باشد ، هنگام خواندن آیه باید سعی کنیم هدف اصلی آیه را شناسایی کنیم چرا که مهمترین وظیفه ما درک مقصود اصلی خداوند از نزول آیه میباشد . شناسایی هدف اصلی آیه به این صورت است که در بین کلمات هر آیه کلمه ای وجود دارد که مفهوم کل آیه وابسته به وجود آن کلمه می باشد که اگر آن کلمه را از آیه حذف کنیم آیه مفهوم دقیق و مشخصی ندارد.
مرحله دوم تدبّر:
مطالعه و تحقیق بر روی مفهوم اصلی آیه : ( مطالعه و تحقیق بر روی مفهوم اصلی آیه باعث می شود که درک صحیحی نسبت به دستور خداوند متعال پیدا کنیم و با جدیت و علاقه برای انجام آن قدم بر داریم.
مرحله سوم تدبّر:
شناسایی بهترین روش برای انجام دستور خداوند: ( برای هر یک از دستوراتی که خداوند در قرآن بیان کرده راه و روشی وجو دارد شناخت روش باعث می شود ، عملکرد ما نسبت به انجام دستورات الهی به نحو احسن باشد ، چرا که ملاک عمل کیفیت است نه کمیت .
مرحله چهارم تدبّر:
پایداری در انجام دستورات خداوند: بعد از شناسایی هدف اصلی آیه و مطالعه بر روی مفهوم آن و آشنایی با راه و روش انجام آن ، عمل کردن به دستور ضروریست ، چرا که ملاک ایمان عمل است نه حرف و اگر چنین نکنیم تمام زحمات ما در تدبّر به هدر می رود ... ! برای اینکه نسبت به انجام دستورات خداوند سهل انگاری نکنیم بعد از درک هر دستور الهی این سوال را از خودتان بپرسید ( از کی شروع می کنیم؟ )
پیامبر اکرم ( ص ) می فرمایند: مجمع البیان ج 2
وای بر کسی که قرآن را در بین لبهای خود لقلقه کند و در آن تدبّر و تفکر نکند .